نقره سیاه قلم در فلزات چیست؟
نقره سیاه قلم در فلزات چیست؟
سیاه قلم یک شیوه ی تزئینی و آلیاژی از ترکیب نقره، مس و سرب آمیخته با گوگرد می باشد که عموماً بر روی سطح فلزات نقره وطلای کنده کاری شده برای ایجاد سایه روشن کاربرد داشته است.
سیاه قلم هنر و روشی جذاب در صنعت جواهرسازی محسوب می شود. در این روش ، رنگ مشکی (نوعی خاص) را تهیه نموده و آن را بر روی رکاب جواهرات طرح می زنند. از این روش معمولا به منظور واضح تر شدن طراحی و افزایش زیبایی فریم (رکاب) جواهرات استفاده می شود. این هنر در گذشته به ویژه دوره ی قاجار توسط ارامنه ی تبریز و اصفهان در حکاکی روی نقره مورد استفاده قرار می گرفته است.
هنرمندان فلزکار از دوران مصر باستان به بعد به تکنیک سیاه قلم اشتغال داشتهاند و در ایرن این هنر در دوران ساسانیان بخصوص بر روی سطح فلز نقره اجرا میشده است. در عصر سلجوقیان به خاطر محدودیت استفاده از ظروف طلا و نقره، سیاه قلم بر روی نقره ترصیع شده بر ظروف مسی و برنجی و برنز اجرا میشده است و در واقع میتوان اوج این هنر را دورهی سلجوقی دانست. این هنر در گذشته به ویژه دوره قاجار توسط ارامنه تبریز و اصفهان در حکاکی روی نقره مورد استفاده قرار میگرفته است. با این حال امروزه همچون گذشته رایج نبوده و رو به فراموشی نهاده است.ترکیبات این تکنیک در واقع سولفیدهای نقرهای هستند که در گذر زمان موادی بدان افزوده شده است. آنچه از ترکیبات آن در زمان معاصر در دست است آلیاژی از فلزات نقره، مس، سرب و گوگرد میباشد. همچنین باید متذکر شد که هنرمندان مناطق مختلف با توجه به میزان مهارت و سلیقه از درصد ترکیبات متفاوت و گاه از موادی علاوه بر این چهار عنصر نیز استفاده میکنند. اما در گذشته این ترکیبات شامل سرب و مس نمیشده است و قدما در ابتدا فقط از نقره و گوگرد استفاده میکردند. همچنین با توجه به نقاط ذوب مواد سیاهقلم، گوگرد کمترین نقطه ذوب را در بین عناصر دیگر ترکیب دارد و از آن جهت که امکان سوختن آن در حین اجرای آلیاژ چهار فلزی وجود دارد، جدا از بقیه ذوب و در مرحله آخر به ترکیب اضافه میشود. همچنین این امکان سوختن گوگرد باعث میشود که نتوان مقدار آن را در حین واکنش و اجرا اندازه گرفت و به همین دلیل در درصد ترکیبات به مقدار آن اشاره نشده است و میزان گوگرد ترکیب را پس از تهیه سیاهقلم و به وسیله آنالیزهای آزمایشگاهی میتوان مشخص کرد. رنگ سیاه آلیاژ به دلیل وجود گوگرد در ترکیبات آن است و از آنجایی که ویژگی اصلی سیاهقلم تیرگی و سیاهی است، این امر وجود گوگرد را در ترکیب الزامی میکند. به طور کلی رنگ سیاهقلم با توجه به ترکیبات آن از سیاه براق و سیاه متمایل به خاکستری و آبی تیره متفاوت است. در واقع هرچه میزان ناخالصی در سولفید نقره بیشتر باشد از میزان سیاهی سیاهقلم کاسته میشود و این کاهش سیاهی به وجود مس و مخصوصاً سرب در آن بستگی دارد.
علت اضافه شدن سرب را به ترکیب میتوان به این امر احتمال داد که در گذر زمان و ادوار متأخرتر از فلز پایه ناخالص برای اجرای سیاهقلم استفاده میشد. در صورتی که هنرمندان اولیه، فلز نقرهی خالص یا با درصد ناخالصی بسیار کم برای سیاهقلم نقره و گوگرد به کار میبردند. همچنین امکان دارد که افزودن سرب باعث ایجاد نقاط ذوب متناسب بین فلز پایهی ناخالص با مادهی سیاهقلم میشد. در واقع فلز پایه ناخالص شامل نقره و مقادیری مس بود و با افزودن مس به سولفید نقره افت نقطه ذوب حاصل از ناخالصی در هر دو رعایت میشد و بعدها سرب نیز به این ترکیبات اضافه شد که تناسب نقاط ذوب را در فلز پایه و سیاهقلم بهبود بخشید و حفظ کرد. اما با توجه به سمی بودن سرب و مضراتی که برای سلامتی انسان و محیط زیست دارد و با رجوع به آنچه مستندات نشان میدهند میتوان بیان کرد که احتمال حذف سرب از ترکیب سیاهقلم بدون کاهش کیفیت رنگی و شیمیایی آن وجود دارد. بدین صورت که هنرمندان نقره خالص برای فلز پایه و سیاهقلم نقره و گوگرد را برای اجرای این نوع تکنیک به جای ترکیب سربدار استفاده کنند. با توجه به عدم اندازهگیری دقیق مقدار گوگرد در حین اجرا در هر دو شیوه، کیفیت آن به مهارت هنرمند بستگی دارد و یادگیری شیوه جایگزین نیز به صورت تجربی است و بدستآوردن کیفیت عالی ترکیب با کسب مهارت امکانپذیر است. ترکیب حاصل از سیاهقلم نقره و گوگرد صیقل پذیرتر است و تمیزکاری آسانتر و به طور کلی کیفیت بهتری دارد. با مطالعات انجامشده میتوان گفت که سیاهقلم نقره و گوگرد از نظر حفظ سلامت زیست محیطی و حفظ کیفیت هنری و اجرایی، جایگزین مناسبی برای احیاء و تداوم این هنر اصیل ایرانی میتواند باشد.
فرق نقره سیاه قلم با نقره معمولی چیست ؟
هنر و روشی جذاب در صنعت جواهرسازی محسوب می شود. در این روش ، رنگ مشکی
(نوعی خاص) را تهیه نموده و آن را بر روی رکاب جواهرات طرح می زنند. از این
روش معمولا به منظور واضح تر شدن طراحی و افزایش زیبایی فریم (رکاب)
جواهرات استفاده می شود.
استفاده از روش سیاه قلم هزینه خاصی را
دربرنداشته و بهتر است به منظور افزایش کیفیت کار ، توسط هنرمندان و
اساتید این رسته صورت پذیرد.
نکاتی برای خرید زیورآلات نقره
زیور آلات نقره علاوه بر زیبایی چشمگیر خود، به عنوان یک سرمایه نیز می توانند تلقی شوند و
بعد از طلا جزو فلزات ارزشمند هستند، بنابراین لازم است تا در هنگام خرید
زیورآلات نقره نیز نکاتی را رعایت کنید تا طعمه ی سودجویی افراد کلاهبردار
قرار نگیرید.
به عدد حک شده ۹۲۵ بر روی زیورآلات نقره دقت کنید. البته در برخی زیورآلات به دلیل ظرافت زیاد و نبود فضای کافی ممکن است جایی برای حک این عدد وجود نداشته باشد.
زیورآلات نقره را نیز همانند طلا با فاکتور خریداری نمایید. لازم است که وزن دقیق در فاکتور ذکر شود.
از فروشگاههایی که در کنار نقره، کارت گارانتی کتبی به شما می دهند، خرید کنید.
اگر زیورآلات نقره خود را برای آبکاری میبرید حتما فاکتور دریافت کنید و از مغازه دار بخواهید تا وزن نقره شما را در فاکتور ذکر کند.
اگر زیورآلات نقره را نه فقط به خاطر زیبایی بلکه به عنوان سرمایه خریداری میکنید، زیورآلاتی انتخاب کنید که نگین های کمتری داشته باشند.
در صورت خرید نقره و هر کالای دیگری از فروشگاه های اینترنتی، حتما به نماد اعتماد از وزارت صنعت و معدن، که در سایت فروشگاه وجود دارد دقت کنید.